Οικοδόμημα πάνω στην άμμο

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=521760

Η παιδεία είναι ένας από τους τομείς που χρήζει ριζικών μεταρρυθμίσεων και απαιτεί μακροχρόνιο, διακομματικό και ενιαίο σχεδιασμό σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Τα αποτελέσματα από μια τέτοια μεταρρύθμιση θα είναι μακροπρόθεσμα και όχι άμεσα αντιληπτά.

Η κοινωνία και οι θεσμοί της, με προεξέχον το εκπαιδευτικό σύστημα, εκπαιδεύει παιδιά που φοβούνται να κάνουν λάθη, παιδιά που δεν ονειρεύονται και δεν έχουν όραμα. Έχουμε δομήσει ένα σύστημα που ωθεί τα παιδιά να επιλέγουν σπουδές με το κριτήριο της επαγγελματικής αποκατάστασης ή με το κριτήριο της πλήρους αξιοποίησης των μορίων που συγκέντρωσαν στις πανελλαδικές εξετάσεις.

Οι ανάγκες της εποχής μας δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν με εκπαιδευτικά συστήματα που επινοήθηκαν με βάση τις ανάγκες της περιόδου της βιομηχανικής επανάστασης. Σήμερα έχουμε ανάγκη από εξατομικευμένη παιδεία. Έχουμε ανάγκη από ένα σύστημα που θα δίνει αξία σε διαφορετικούς τύπους νοημοσύνης και θα προσφέρει σε κάθε παιδί ξεχωριστά τα θεμέλια που θα το οδηγούν στην επιτυχία.

Όπως υποστηρίζει ο Ken Robinson ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να βασίζεται σε ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διδακτέας ύλης που θα δίνει ίση αξία στο γλωσσικό και αριθμητικό γραμματισμό, τις θετικές επιστήμες, τις ανθρωπιστικές σπουδές, τις τέχνες και τη φυσική αγωγή. Ένα σύστημα παιδείας που θα έχει ισορροπία μεταξύ της ευρύτητας και του βάθους γνώσεων, θα αναδεικνύει τις δημιουργικές δυνατότητες του κάθε μαθητή ξεχωριστά και θα τον υποστηρίζει να ανακαλύψει τα ταλέντα του.

Στόχος ενός εκπαιδευτικού συστήματος είναι ένας μαθητής να μαθαίνει εκούσια και όχι να αποστηθίζει με το φόβο των ποινών που μπορεί να του επιβληθούν. Κάθε μαθητής έχει διαφορετικά ενδιαφέροντα και μαθησιακό στιλ. Η εξατομικευμένη μάθηση πρέπει να υποστηρίζεται από ένα σύγχρονο σύστημα εκπαίδευσης κάτι που είναι εφικτό να εφαρμοστεί σήμερα με τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Προς αυτή την κατεύθυνση υπάρχουν εφαρμογές από χώρες όπως η Σουηδία, η Νέα Ζηλανδία, η Σιγκαπούρη, η Αγγλία και κάποια τμήματα των ΗΠΑ.

Ο σχεδιασμός ενός τέτοιου μοντέλου πρέπει να ξεκινήσει από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού και να συνδεθεί με τις μεταρρυθμίσεις στις επόμενες βαθμίδες. Οι αλλαγές δεν πρέπει να κινούνται στο πλαίσιο επιδιορθώσεων του υπάρχοντος συστήματος, αλλά στη δημιουργία ενός νέου εκ του μηδενός. Είναι ανορθόδοξο να γίνεται προσπάθεια να χτιστεί ένα σύστημα παιδείας, ξεκινώντας τις αλλαγές απ’ το θεσμό των πανελλήνιων εξετάσεων, φαινόμενο το οποίο παρατηρείται από τους εκάστοτε υπουργούς παιδείας, οι οποίοι ως εκπαιδευτική μεταρρύθμιση αντιλαμβάνονται την αλλαγή του αριθμού των προς εξέταση μαθημάτων.

Σίγουρα η σχεδίαση ενός νέου μοντέλου παιδείας προς αυτή την κατεύθυνση θα δημιουργήσει πάρα πολλά προβλήματα, τα οποία πρέπει να αναλυθούν και να επιλυθούν. Αυτό που αναζητείται είναι η διάθεση να ξεκινήσει ένας διάλογος προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν πρέπει να αναζητήσουμε ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση, αλλά να κερδίσουμε χρόνο και να βάλουμε όσο πιο νωρίς γίνεται τις υποδομές για τη νέα Ελλάδα. Πρέπει πρώτα να διαμορφώσουμε τους θεσμούς μας, ώστε στη συνέχεια εκείνοι να διαμορφώσουν εμάς.

Το τίμημα της αποτυχίας είναι πολύ πιο βαρύ από αυτό της απραγίας. Τουλάχιστον, αν φέρουμε σήμερα την αλλαγή, θα μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα έχουμε την προοπτική να χτίσουμε μια νέα Ελλάδα για την επόμενη γενιά.

Ο Κοραής υποστήριζε ότι η πολιτεία που δεν έχει βάση την παιδεία, είναι οικοδομή πάνω στην άμμο και έχουμε υποχρέωση να μη στερήσουμε από τη νέα γενιά το δικαίωμα να βασιστεί πάνω σε ένα στέρεο οικοδόμημα.